Tiểu thuyết của nhà văn Lê Lựu trở lại với độc giả trong diện mạo mới
Công ty Cổ phần Sbooks vừa liên kết với NXB Văn học cho ra mắt bộ tiểu thuyết của nhà văn Lê Lựu. Đây được xem là tấm lòng tri ân sâu sắc của một thế hệ độc giả mới dành cho nhà văn có nhiều tác phẩm xuất sắc về đề tài nông nghiệp – nông dân – nông thôn.
Hai tác phẩm ra mắt độc giả lần này của nhà văn Lê Lựu đó là tiểu thuyết Sóng ở đáy sông và tiểu thuyết Thời xa vắng. Đây là hai tác phẩm quan trọng trong sự nghiệp văn chương của ông, trong đó Thời xa vắng đã đoạt giải A Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 1990.
Thời xa vắng diễn ra trong bối cảnh chuyển giao quan trọng của xã hội. Ngay từ lúc vào đầu, tác giả đã đẩy ra một bầu không khí tù túng, u ám, xam xám, ít ánh sáng và dường như chỉ là một bức tranh nhòe màu đã cũ. Bầu không khí nặng nề này bao trùm lấy toàn bộ làng Hạ Vị vào thời điểm đó, dẫn độc giả đi theo bước chân nhân vật bằng hình ảnh cả một dòng họ nháo nhào với biết bao nhiêu giáo điều tới từ người cha thuộc về xã hội cũ – cái xã hội thực dân nửa phong kiến.
Cha của nhân vật chính Giang Minh Sài trong Thời xa vắng là một ông đồ nên càng để ý tới nề nếp gia đình, làm bất cứ điều gì cũng phải để ý tới thể diện. Ở điểm này, ông khá giống với cha của Núi trong Sóng ở đáy sông, cùng là những người gặp cơn chấn động bất ngờ khi chế độ cũ sụp đổ, ngơ ngác trước thời đại mới, cơ chế mới, chưa kịp phản ứng lại bất cứ điều gì, và cũng đã quá già để tiếp nhận những gì mới hơn.
Bóng ma thuộc về cuộc hôn nhân ép buộc từ khi còn bé ám ảnh theo Sài tới mãi về sau, ngay cả khi nhường suất học cho Hương, vào bộ đội, thuyên chuyển khắp nơi rồi tới tận lúc hòa bình, Sài vẫn không thực sự có được hạnh phúc của riêng mình. Bản chất của Sài là một nghệ sĩ, khi không thể thỏa mình vùng vẫy trong hiện thực, Sài lại dầm mình vào những cơn tưởng tượng: trong chính nhật ký của mình. Bi kịch lại tới khi cuốn nhật ký đó bị tịch thu, bị đọc trộm, bị lôi ra để lấy làm bằng chứng bêu riếu kỷ luật Sài. Bị ràng buộc cả thân xác và tâm hồn, cuối cùng Sài lại sống như cái ý định mà anh cho là dũng cảm: “Hãy im lặng chịu đựng!”…
Theo nhà văn Võ Thị Xuân Hà, Thời xa vắng có sức sống bền lâu bởi một hình ảnh của nhân vật nông thôn mới bắt đầu thành hình, bởi hồi chuông cảnh tỉnh được gióng lên vào thời kỳ chớm đổi mới, và vẫn còn vọng ngân đến hôm nay, và cả mai sau…
Đối với tiểu thuyết Sóng ở đáy sông, tác phẩm kể về một chuỗi những sai lầm liên tiếp của một cuộc đời: Núi – người được sinh ra bởi sai lầm của người cha, sau những lần “không thể kìm hãm trước con ở” “đang thời bừng dậy rừng rực”. Một số phận không mong muốn. Một khoảng cách không thể kết nối lại gần với những gì được gọi là chính thống, được sự thừa nhận hợp pháp.
Cuộc đời Núi trượt dài trong tăm tối. Bất hạnh đeo đẳng. Chiến tranh và một thời kỳ bao cấp có thể khiến con người ta trở nên vĩ đại hoặc thấp hèn…
Tiếc cho một cậu học sinh học giỏi, mà số phận đưa đẩy trượt dài để trở thành một tên trộm cắp. Tiếc cho một nếp sống tưởng như gia giáo, nghiêm ngắn, lại là cái nôi đẩy con người ta vào tội lỗi, hận thù. Mà người chủ trương lối sống nghiêm ngắn đến khắc nghiệt trong gia đình lại chính là người cha đa đoan, tưởng mình tử tế, lại cố tình gây ra bao điều không tử tế cho đám con “không chính thức” và cả “chính thức”. Tiếc cho một mối tình đẹp, lại trớ trêu đứt gãy đến khôn lường. Để suốt quãng cuộc đời quan trọng nhất, những con người như Núi, Hiền mãi chạy vòng quanh trốn nhau tìm nhau như đèn cù…
Một mảng màu tối, nhưng có thể nhìn thấy cuối đường hầm bừng lên vệt sáng. Và người đọc được quyền bước ra vùng sáng rỡ, nơi con người trở về với nguyên bản thiện lương của mình.
Với lối viết mộc, hiện thực; với những triết lý, ẩn dụ, phúng dụ được nhà văn Lê Lựu sử dụng khá tinh tế và thuần Việt, chắc chắn lớp bạn đọc hôm nay sẽ được bước vào một thời khắc riêng khác, và hình dung về một giai đoạn đầy biến động đã lùi xa…
Trở lại lần này, tiểu thuyết Sóng ở đáy sông và Thời xa vắng được khoác lên chiếc áo mới trẻ trung, hiện đại hơn, phù hợp với thế hệ độc giả mới. Hai họa sĩ Kim Duẩn, Linh Giang đã góp phần làm nên diện mạo mới mẻ cho những tác phẩm nổi tiếng đã đi vào lòng người nhiều năm nay.
Quyết định tái bản tiểu thuyết Sóng ở đáy sông, Thời xa vắng trong bối cảnh toàn xã hội đang căng mình chống dịch Covid-19, Công ty CP Sbooks mong muốn đóng góp phần nhỏ bé của mình vào đời sống tinh thần xã hội, mong sao đem lại nguồn năng lượng tích cực thiện lương và bản lĩnh sống trong mỗi tâm hồn.