Thú chơi “đĩa ngọc, chén vàng” dịp Tết người Hà Nội
Từ lâu, hoa thủy tiên trở thành một thú chơi tao nhã, lắm công phu của người Hà Nội, đòi hỏi người chơi thực sự hiểu và yêu nó mới có thể gắn bó được.
Mỗi dịp Tết đến, trong nhiều gia đình người Hà Nội thường có bát hoa thủy tiên để trưng bày, vị trí đặt cũng là một nơi trang trọng nhất để mọi người cùng uống trà, thưởng hoa.
Hoa thủy tiên là một loài hoa quý phái, được ví như đĩa ngọc, chén vàng, khi nở có mùi hương tinh khiết, quyến rũ và rất cao sang.
Một bát hoa thủy tiên đẹp phải có sự kết hợp từ nhiều yếu tố, trong đó có bộ rễ, làn lá đến ngồng hoa và hoa.
Rễ hoa phải dài, trắng; làn lá xum xuê, mềm mại; ngồng hoa nhiều tầng tán, đặc biệt một bông hoa đẹp nhìn cánh hoa phải sáng, khi nở nhụy màu vàng, trên cánh hoa có độ lấp lánh nhất định giống như kim tuyến. Chính vì sự tinh khôi, sang trọng mà hoa thủy tiên không chỉ phục vụ thú chơi hoa mà người ta còn sử dụng để thờ cúng dịp Tết.
Để có được giò thủy tiên đẹp, trước tiên cần chọn củ. Khi gọt củ cũng là cả một sự công phu, bởi lúc gọt là gây tổn thương cho củ, lượng dưỡng chất tích tụ ở củ dành để nuôi dưỡng cây bị mất đi nhiều nên cần hạn chế việc vứt bỏ bẹ củ. Đây cũng là một trong những yếu tố để đảm bảo vẻ đẹp, tạo sự khỏe khắn cho bộ rễ thủy tiên sau này.
Những người có kinh nghiệm chơi hoa cho rằng, giá trị tạo nên một bát hoa thì người chơi hoa phải dồn tâm huyết, công sức, thời gian mới tạo nên những bát hoa đẹp, đầy giá trị nghệ thuật và giá trị lao động chứ không đơn thuần là bát hoa mua ngoài chợ về trưng bày chơi Tết. Anh Hoàng Nam (Lạc Long Quân, Tây Hồ) chia sẻ, mỗi ngày phải bỏ ra khoảng 30 phút cho việc chăm sóc một bát hoa nên khi chơi hoa thủy tiên phải có sự kiên nhẫn và sắp xếp được thời gian.
Cái khéo léo của người gọt hoa thủy tiên phải căn cho hoa nở đúng giao thừa vì nhiều người quan niệm hoa ở vào thời khắc này sẽ mang lại nhiều may mắn cho gia chủ. Ngoài ra, người ta có thể gọt để hoa nở vào thời điểm lễ cúng ông Công ông Táo, rằm tháng Giêng; có nghĩa bắt hoa nở theo ý muốn của người gọt.
Các ngồng hoa cũng phải tạo dáng cho có lớp dưới, lớp trung, lớp trên, có tiền, có hậu. Người gọt chỉ tác động ở chỗ xếp ở vị trí nào, tầng tán ra sao còn chất lượng hoa một phần đến từ cách chăm dưỡng của mình. Nếu người chơi tương tác tốt thì sẽ được những bông hoa tốt.
Trong suốt quá trình phát triển của cây, người chơi phải dưỡng, thay nước ngày hai lần để chống nhiễm trùng, uốn tỉa lá liên tục và trau chuốt nó.
Nếu người chơi muốn hoa nở đúng độ, thúc nở nhanh hoặc hãm nở chậm cũng cần có kỹ thuật khéo léo, có thể tác động lên nhiệt độ của nước, tăng cường hoặc hãm độ sáng, làm ấm môi trường hoặc che chắn gió. Từ khi gọt củ đến những khi hoa thủy tiên nở phải mất khoảng 20 ngày. Thời gian hoa nở kéo dài tới 10 ngày.
Thành Nam